چشم انداز مدیریت دولتی

تحلیل نهادی مداخلات دولتی در توسعه فناوری اطلاعات در سطح ملّی

نوع مقاله : پژوهشی ( با رویکردهای کمی)

نویسندگان

1 استاد دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس (نویسنده مسئول).

2 دانش‌آموخته دکترای سیاست‌گذاری علم و فناوری، دانشگاه تربیت مدرس.

3 دانشیار دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس.

4 استاد دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس.

چکیده

چکیده     در این پژوهش به‌منظور تبیین نقش نهادها و انواع سیاست‌های مداخله­ای نهادی در اشاعه نوآوری‌های فاوا در کشور، نخست از طریق مطالعات نظری، ریشه‌های مبحث نوآوری بررسی و عنوان می­شود. مطالعات گذشته در زمینه نوآوری در اقتصاد نئوکلاسیک و نظریه سازمان برای توضیح پویایی‌های تغییرات نوآورانه در حوزه فاوا کفایت نمی­کند؛ بلکه دیدگاهی وسیع‌تر که برگرفته از مکتب نهادگرایی در اقتصاد و نو نهادگرایی در جامعه­شناسی است، مبنای قوی‌تری برای فهم نقش نهادها در نوآوری فاوا فراهم می­آورد؛ همچنین از طریق انجام مصاحبه­های تخصصی و استفاده از پرسشنامه، فهرستی از مهم‌ترین نهادهای مؤثر در توسعه نوآوری‌های فاوا در سه سطح نهادهای فیزیکی (سازمان‌ها)، مقرراتی (قوانین) و عرفی (هنجارهای فرهنگی) شناسایی و معرفی شده است. به‌علاوه، انواع سیاست‌های مداخله نهادی در زمینه اشاعه فاوا در کشور در قالب مدلی دوبعدی و به مدد ارائه نمونه­های تجربی بررسی و تحلیل شده است. درنهایت ضمن تأکید بر ضرورت توجه به عوامل نهادی در اشاعه نوآوری فاوا، چنین نتیجه­گیری شده است که شکل­گیری سیاست‌های اثربخش نهادی در زمینه فناوری اطلاعات از طریق فهم نقش چندوجهی نهادها در فرایند نوآوری و مقتضیات حاکم بر آن‌ها تسهیل می‌شود.

کلیدواژه‌ها

  1. . سلطانی تیرانی، فلورا (1378). نهادی‌کردن نوآوری در سازمان. موسسه خدمات فرهنگی رسا.
  2. طباطبائیان و همکاران (1386). بررسی نظام جامع مدیریت فناوری اطلاعات در ایران وجهان، از مجموعه مستندات پشتیبان نظام جامع فناوری اطلاعاات ایران، معاونت فناوری اطلاعات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات.
  3. Berger, P.L. & Luckmann, T. (1967). The sociology construction of reality: a treatise in the sociology of knowledge. Penguin.
  4. Boisot, M. (1995). Information space: A framework for learning in organizations, institutions and culture. Cengage Learning Business Pr.
  5. Bourdieu, P. (1977). Outline of a Theory of Practice, 16, Cambridge University Press.
  6. Brooks, H. (1994). The relationship between science and technology. Research Policy, 23(5), 477-486.
  7. Cheng, K., (1990). Country Report: The Republic of China. Information Technology-Led Development, Asia Productivity Organization, Tokyo, Japan.
  8. Colander, D. (2000). The death of neoclassical economics. Journal of the History of Economic Thought, 22(2), 127-143.
  9. Contini, F. & Lanzara, G.F. (2009). ICT and Innovation in the Public Sector: European Studies in the Making of E-government. Palgrave Macmillan.
  10. Cooper, R.B. & Zmud, R.W. (1990). Information technology implementation research: a technological diffusion approach. Management Science, 36(2), 123-139.
  11. Danziger, J.N., (1979). The Use of Automated Information in Local Government: A Critical Assessment. American Behavioral Scientist, 22(3), 363-92.
  12. David, P.A., (1975). Technical choice innovation and economic growth: essays on American and British experience in the nineteenth century. Cambridge University Press.
  13. DiMaggio, P.J. & Powell, W.W. (1983). The iron cage revisited: Institutional isomorphism and collective rationality in organizational fields. American SociologicalRreview, 147-160.
  14. Dosi, G., (1988). Sources, procedures, and microeconomic effects of innovation. Journal of Economic Literature, 1120-1171.
  15. Dutta, S. & Bilbao-Osorio, B. (2012). The Global information technology report 2012: Living in a hyperconnected world. World Economic Forum and INSEAD Business Schoo.
  16. Edquist, C. & Johnson, B. (1997). Institutions and organisations in systems of innovation. Systems of innovation: Institutions and organisations, 41-63.
  17. Ein-Dor, P., M.D. Myers, & Raman, K. (1997). Information technology in three small developed countries. Journal of Management Information Systems, 61-89.
  18. Elster, J., (1986). An Introduction to Karl Marx. Cambridge University Press.
  19. European Commission, C., (1990). EC commission communication on establishing an information services market. Communications of the ACM,. 33(4), 426-432
  20. Freeman, C., (1988). Japan: A new national innovation system. Technology and economy theory, London: Pinter, 331-348.
  21. Freeman, C., (1995). The ‘National System of Innovation’in historical perspective. Cambridge Journal of Economics, 19(1), 5-24.
  22. Giddens, A., (1979). Central problems in social theory: Action, structure, and contradiction in social analysis. Vol. 241, University of California press.
  23. Gilfillan, S.C., (1937). Prediction of Inventions, The. J. Pat. off. Soc'y, 19, p. 623.
  24. Gurbaxani, V., Krammer, K. L., King J. L., Jarman, S., Dedrick, J., Raman, K. S., & Yap, C. S., (1990). Government as the driving force toward the information society: National computer policy in Singapore. The Information Society, 7(2), 155-185.
  25. Joseph, K., (2002). Growth of ICT and ICT for Development: Realities of the Myths of the Indian Experience. WIDER Discussion Papers//World Institute for Development Economics (UNU-WIDER).
  26. Kamal, M.M. (2004). IT innovation adoption in the government sector: identifying the critical success factors. Journal of Enterprise Information Management, 19(2), 192-222.
  27. Kraemer, K.L., V. Gurbaxani, & King, J.L. (1992). Economic development, government policy, and the diffusion of computing in Asia-Pacific countries. Public Administration Review, 146-156.
  28. King, J.L., B. Ferguson, & Shi, E. (1991). Standardization in the information technology arena. Computers, Environment and Urban Systems, 15(4), 279-285.
  29. King, J.L., Gurbaxani, V., Keramer, K., McFarlan, F., Raman, K. S., & Yap, C. S., (1994). Institutional factors in information technology innovation. Information Systems Research, 5(2), 139-169.
  30. Laudon, K.C. & Laudon, J.P. (2004). Management information systems: managing the digital firm. New Jersey, 8.
  31. Manstead, A.S.R. & Hewstone, M., (1995). The Blackwell encyclopedia of Social Psychology. Blackwell Reference/Blackwell Publishers.
  32. Lall, S. & Teubal, M. (1998).“Market-Stimulating” technology policies in developing countries: a framework with examples from East Asia. World Development, 26(8), 1369-1385.
  33. Landes, D., (1969). The Unbound Prometheus. Cambndge, England: Cambridge University Press.
  34. March, J.G. & Olson, J.P. (1983). Organizing political life: What administrative reorganization tells us about government. American Political Science Review, 77(02), 281-296.
  35. Meyer, J.W. & Rowan, B. (1977). Institutionalized organizations: Formal structure as myth and ceremony. American journal of Sociology, 340-363.
  36. Mowery, D.C. & Rosenberg, N. (1981). Technical change in the commercial aircraft industry, 1925–1975. Technological Forecasting and Social Change, 20(4), 347-358.
  37. Mytelka, L.K. & Delapierre, M. (1987). The alliance strategies of European firms in the information technology industry and the role of ESPRIT, Journal of Common Market Studies, 2(26), 231-253.
  38. Nelson, R.R., (1993). National innovation systems: a comparative analysis. Oxford University Press, USA.
  39. Odagiri, H., Nakamura, Y. & Shibuya, M. (1997). Research consortia as a vehicle for basic research: the case of a fifth generation computer project in Japan. Research Policy, 26(2), 191-207.
  40. Orlikowski, W.J., (2008). Using technology and constituting structures: A practice lens for studying technology in organizations. Resources, Co-Evolution and Artifacts, 255-305.
  41. Pavitt, K., (1984). Sectoral patterns of technical change: towards a taxonomy and a theory. Research Policy, 13(6), 343.
  42. Pohjola, M., (2000). Information Technology and Economic Growth. A Cross-Country Analysis. World Institute for Development Economics Research Research Paper.
  43. Rogers, E.M., (1994). Diffusion of innovations. 1995: Simon and Schuster.
  44. Rosenberg, N., Exploring the black box: Technology, economics, and history. Cambridge University Press.
  45. Rothwell, R., (1989). Technology policy and collaborative research in Europe. in Link, An et Tassy, G., Cooperative Research and Development: Industry-University-Government Relationship, Boston, Kluwe Academic Publishers, p. 85-102.
  46. Schumpeter, J.A., (1939). Business cycles: a theoretical, historical, and statistical analysis of the capitalist process, New York : McGraw-Hill.
  47. Scott, P., The Meanings of Mass Higher Education. 1995: ERIC.
  48. Ruttan, V.W. (2002). Sources of technical change: induced innovation, evolutionary theory and path dependence. Technological Change and the Environment, International Institute for Applied Systems Analysis (IIASA), Laxenburg, Austria, p. 9-39.
  49. Scott, W.R., (1987). The adolescence of institutional theory. Administrative Science Quarterly, 493-511.
  50. Scott, W.R. (2007). Institutions and organizations: Ideas and interests. Sage Publications, Incorporated.
  51. Sorensen, K.H. & Levold, N. (1992). Tacit networks, heterogeneous engineers, and embodied technology. Science, Technology & Human Values, 17(1), 13-35.
  52. Smith, K., (2000). Innovation as a systemic phenomenon: rethinking the role of policy. Enterprise and Innovation Management Studies, 1(1), 73-102.
  53. Tashakkori, A. & Teddlie, C. (2008). Foundations of mixed methods research: Integrating quantitative and qualitative approaches in the social and behavioral sciences. Sage Publications, Incorporated.
  54. Zucker, L.G. (1987). Institutional theories of organization. Annual review of Sociology, 13, 443-464.
چشم انداز مدیریت دولتی
دوره 8، شماره 1 - شماره پیاپی 29
شهریور 1397
صفحه 15-45