چکیده

تلاش دولت ها برای دستیابی به جامعه ای بهتر، بدون شناخت عواملی که روند حرکت آن ها را کند می کند، نتایج مورد نظر را در پی نخواهد داشت. یکی از عواملی که بر فرآیند رشد و توسعه جوامع اثر فراوانی می گذارد، فساد اداری است. این پدیده هر روز با ابعاد گسترده تری عملکرد دولت ها را تحت تأثیر قرار می دهد و آن ها را متقاعد می سازد که برای تحدید دامنه نفوذ آن باید چاره ای اساسی بیندیشند. آگاهی از علل بروز فساد اداری و شیوه های کنترل آن یکی از اساسی ترین الزامات در تدوین برنامه های کارآمد مقابله با فساد به شمار می آید. بدین منظور، مطالعه ای در سال 1378 با هدف بررسی نگرش ها به فساد اداری انجام گرفت و در سال 1388 نیز مطالعه دیگری در همان جامعه آماری به منظور پیمایش پیرامون تغییر نگرش ها به علل فساد اداری و روش های کنترل آن انجام شد. در نگاهی کلی، با گذشت ده سال از مطالعه اول، متغیرهای اقصادی بروز فساد، جای خود را به متغیرهای فرهنگی داده اند و متغیرهای فردی جایگزین متغیرهای سازمانی شده اند. نکته قابل تأمل در این رتبه بندی آن است که در هر دو مطالعه، نبود وجدان کاری، احساس کارکنان دولت در مورد وجود نابرابری اقتصادی در مقایسه با افراد شاغل در سایر بخش ها، عدم پایبندی جامعه به رعایت موازین شرعی و قانون گریزی به عنوان معضلی فرهنگی، مهم ترین عوامل پدید آورنده فساد اداری به اعتقاد افراد جامعه مورد مطالعه بوده اند. لازم به ذکر است که این مطالعه ها، در هر دو مقطع زمانی، با مشارکت مدیران دستگاه های اجرایی خراسان رضوی انجام شدند.