نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مریم دارابی ¹
• ابوالحسن فقیهی ²
• غلامرضا معمارزاده طهران ³

¹ دانشجوی دکتری مدیریت دولتی، گروه مدیریت، دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

² استاد مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

³ دانشیار مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

هدف: بررسی امتیاز ایران در ابعاد سه‌گانه شاخص معماری انرژی با میانگین جهانی نشان می‌دهد: وضعیت ایران در ابعاد رشد و توسعه اقتصادی و پایداری زیست‌محیطی در مقایسه با میانگین جهانی در شرایط مطلوبی قرار ندارد درحالی‌که در بُعد دسترسی و امنیت انرژی عملکرد ایران تقریبا متناسب با میانگین جهانی است. ازاین‌رو باتوجه به وضعیت نامطلوب شاخص معماری انرژی در ایران و لزوم بهبود این شاخص نسبت به متوسط‌ جهانی به‌ویژه در بُعد رشد و توسعه اقتصادی و پایداری محیط‌زیستی و تأثیر مستقیم توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر بر این بُعد و با عنایت به سهم ناچیز انرژی‌های تجدیدپذیر در سبد انرژی کشور، این پژوهش در پی پاسخ به این سوال است که مدل خط‌مشی‌گذاری انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران دارای چه مولفه‌هایی باشد که در نهایت منجر به بهبود شاخص معماری به‌خصوص در بُعد اقتصادی و محیط‌ زیست شود؟ لذا پژوهش حاضر با هدف ارائه مدلی جهت تدوین خط‌مشی انرژی‌های تجدید‌پذیر با مدنظر قرار دادن شاخص‌های معماری انرژی می باشد.

طراحی/ روش‌شناسی/ رویکرد: روش پژوهش حاضر روش آمیخته یعنی کیفی- کمی است. جامعه آماری در بخش کیفی پژوهش حاضر اساتید و خبرگان صنعت انرژی‌های تجدیدپذیر و در بخش کمی مدیران و کارشناسان فعال در صنعت انرژی است. به منظور جمع‌آوری اطلاعات در بخش کیفی ابتدا از مطالعات کتابخانه‌ای و سپس مصاحبه عمیق تا رسیدن به اشباع نظری استفاده شد و در بخش کمی از پرسش‌نامه استفاده شده است. روش نمونه‌گیری در بخش کیفی به صورت نمونه‌گیری نظری ساده و در بخش کمی به صورت نمونه‌گیری تصادفی ساده است. دربخش کیفی به منظور سنجش روایی از روش کنترل از سوی مشارکت کنندگان استفاده شده است. بنابراین، تلاش شده است تا افرادی به تجارب و از شرکت‌های مختلف انتخاب شوند. هم‌چنین برای بررسی پایایی از بازآزمون و روش توافق درون موضوعی استفاده گردید. در بخش کمی، روایی از طریق روایی محتوایی لاوشه و پایایی از طریق روش آلفا کرونباخ مورد بررسی و تایید قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده‌ها در بخش کیفی با استفاده از تحلیل تم و در بخش کمی با استفاده از تکنیک مدل‌سازی معادلات ساختاری انجام شده است. هم چنین نرم‌افزارهای مورد استفاده در این پژوهش MAXQDA در بخش کیفی و PLS و SPSS در بخش کمی می‌باشد.

یافته‌های پژوهش: در مدل به‌دست آمده از مصاحبه با اساتید و خبرگان صنعت انرژی‌های تجدیدپذیر بسترها که در حقیقت زمینه مورد نیاز برای ایجاد یا توسعه پدیده است شامل مولفه‌های قوانین و الزامات بالادستی، الزامات زیست‌محیطی، تحریم‌های بین‌المللی، اقتصاد طرح‌های سرمایه‌گذاری و قوانین و الزامات بین‌المللی؛

فرایندها که در حقیقت انجام و یا ایجاد فعالیت‌های هدفدار با توجه به فراهم بودن بستر است شامل مولفه‌های مدیریت و برنامه‌ریزی یکپارچه، امنیت انرژی، فرهنگ‌سازی(آگاهی بخشی و بهره‌ورسازی) و توسعه فناوری و پیامدها که در حقیقت نتایج در اثر فرایندهای ایجاد شده است شامل توسعه اقتصادی و توسعه صادرات استخراج گردید. نتایج بخش کمی نیز نشان از رد یک فرضیه و تایید باقی فرضیه‌ها گردید.



محدودیت‌ها: عملکرد کشور در شاخص‌های معماری انرژی علاوه بر انرژی‌های تجدید پذیر به‌صورت عمده تحت تاثیر سیاست‌های مربوط به انرژی‌های فسیلی است از همین رو بررسی جامع و فراگیر آن مستلزم تحقیقات مستقل دیگری است که به محققان آتی پیشنهاد می گردد.



پیامدهای عملی: اولویت‌بندی اثرگذاری متغیرها بر تدوین خط‌مشی انرژی‌های تجدیدپذیر، به ترتیب عبارتنداز: قوانین و الزامات بالادستی، تحریم‌های بین‌المللی، قوانین و الزامات بین‌المللی، اقتصاد طرح‌های سرمایه‌گذاری و الزامات زیست‌محیطی که دارای تأثیر مثبت و معناداری با تدوین خط‌مشی انرژی‌های تجدیدپذیر می‌باشند.

لذا از آنجایی که قوانین و الزامات بالادستی اولین عامل اثرگذار بر تدوین خط‌مشی شناسایی گردید بایستی اولین مرحله خط‌مشی‌گذاری یعنی هدف‌گذاری دقیق، منطقی و قابل دستیابی با قابلیت اندازه‌گیری در قوانین و اسناد بالادستی به اندازه کافی مورد توجه جدی قرار گیرد.



ابتکار یا ارزش مقاله: در این پژوهش برای اولین بار مدل تدوین خط‌مشی توسعه انرژی‌های

تجدید‌پذیر با مد نظر قراردادن شاخص‌های معماری انرژی ارائه شده که ابتکار این مقاله است.



نوع مقاله: مقاله پژوهشی

کلیدواژه‌ها

• خط‌مشی‌گذاری
• انرژی‌های تجدیدپذیر
• شاخص معماری انرژی

عنوان مقاله [English]

Designing a renewable energy policy formulation model by considering energy architecture indexes

نویسندگان [English]

• maryam darabi ¹
• Abolhasan Faghihi ²
• Gholamreza Memarzadeh Tehran ³

¹ PhD Student of Public Administration, Department of Management, Faculty of Management and Economics, Science and Research Branch, Islamic Azad University Tehran, Iran.

² Professor of Public Administration, Faculty of Management and Economics, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.

³ Associate Professor of Public Administration, Faculty of Management and Economic, Science and Research Branch, Islamic Azad University Tehran, Iran.

چکیده [English]

Designing a renewable energy policy formulation model by considering energy architecture indexes

Purpose: Iran has unfavorable scores in energy architecture indexes specially for economic growth and development and environmental sustainability compared with the world average. Direct effect of renewable energies in both mentioned indexes revile the necessity of considering different dimensions of energy architecture indexes for policy making for renewable energies in Iran. Considering the small share of renewable energies in the country's energy portfolio and the consequences of renewable energies on the environmental sustainability and economical growth, in this research we try to identify the components of policy model for the development of renewable energies in Iran that would lead to increase of energy share with renewable sources as well as improvement of the energy architectural index, especially in the economic and environmental aspects. Therefore, the purpose of this research is to provide a model for the development of renewable energy development policy with an emphasis on energy architecture indicators.

Design/ methodology/ approach: The research method is qualitative-quantitative. The statistical population in the qualitative part is the professors and experts of the renewable energy industry and in the quantitative part the managers and experts active in the energy industry. Data collection in the qualitative part is conducted through the results of previous studies and interviews and in the quantitative part using questionnaires. In the qualitative part the theoretical sampling and in the quantitative part simple random sampling are used as sampling methods. For data analysis, them analysis method is conducted for the qualitative part and PLS, MAXQDA and SPSS softwires and structural equation modeling technique are used for quantitative part.



Research Findings: The research resulted in a model for renewable energy policy making including contexts, processes and consequences. The components identified for the context which are actually the background required for the creation or development of the phenomenon, include

include national laws and legal requirements, environmental requirements, international sanctions, the economics of investments, and the international laws and requirements. The components identified for the processes that are actually carrying out or creating targeted activities according to the availability of the platform include include integrated management and planning, energy security and social culture and technology development and the components of consequences The consequences, which are actually the same results and are caused by the processes, include economic development and export development. The results of the quantitative part one of the hypothesis is not confirmed while the rest of the hypothesis are confirmed.

The results of the quantitative part also showed the rejection of one hypothesis and the confirmation of the rest of the hypotheses:

The confirmed hypotheses are:

There is a significant relationship between upstream laws and requirements with integrated management and planning, energy security, culture and technology development.

There is a significant relationship between environmental requirements and integrated management and planning.

There is a significant relationship between international sanctions and integrated management and planning, energy security and technology development.

There is a significant relationship between the economics of investment plans and management and integrated planning, energy security and technology development.

There is a significant relationship between management and integrated planning and culture building, energy security, technology development, export development and economic development.

There is a significant relationship between energy security and export development and economic development.

There is a significant relationship between culture and economic development.

There is a significant relationship between technology development and export development and economic development. And the rejected hypothesis is: there is no significant relationship between organizational culture and export development.

Limitations & Consequences: The performance of the country in energy architecture indexes, in addition to renewable energies, is also influenced by the policies related to non-renewable energies like oil and gas, thus, a comprehensive and independent research is required and suggested to future researchers.

Practical Consequences: National laws and legal requirements, international sanctions, international laws and requirements, economics of investments and environmental requirements have a significant relationship with the development of renewable energy policies.

Innovation or value of the Article: In this research a new model is presented for the policy making in development of renewable energies with an emphasis on energy architecture indicators for the first time which is highlighting the originality of this article.

Paper Type: Research Paper

کلیدواژه‌ها [English]

• Policy making
• renewable energies
• energy architecture index