چشم انداز مدیریت دولتی

بازشناسی مفهوم عملکرد در اندیشه قرآنی: با تأکید بر رویکرد سازمانی

نوع مقاله : پژوهشی ( با رویکردهای کمی)

نویسندگان

1 * دکتری، پژوهشگر مرکز رشد دانشگاه امام صادق (ع).

2 ** کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.

چکیده

چکیده     کلیدی­ترین مفهوم در حوزه مدیریت و ارزیابی عملکرد، شناخت چیستی عملکرد است که در غرب، حاکمیت اندیشه پراگماتیسم به این حوزه کاملاً مشهود است. در این مطالعه تلاش شده است تا از منظر اسلامی مدلی برای تبیین مفهوم عملکرد ارائه شود. بدین منظور پس از بررسی مبانی نظری غرب در این حوزه، ابتدا آیاتی از قرآن کریم که در آن­ها از ریشه عمل کلماتی به­کار رفته است؛ احصا شدند و موردبررسی و تدبر قرار گرفتند؛ درنهایت مدل مفهومی عمل در بیان قرآن به­دست آمد که دارای سه بُعد موضوع­های مربوط به عمل، موضوع­های مربوط به عامل و موضوع­های مربوط به ناظر عمل شکل گرفت. بعد از مشخص‌شدن مبانی عملکرد از منظر قرآن کریم، مدل مفهومی عملکرد صالحانه طراحی شد. این مدل دارای دو بُعد حُسن فعلی و حُسن فاعلی است. مهم‌ترین تفاوت مدل عملکرد صالحانه سازمانی با الگوهای متعارف، توجه به حُسن فاعلی است که تبعات قابل‌توجهی را در حوزه مدیریت عملکرد به­دنبال خواهد داشت.

کلیدواژه‌ها

  1. . قرآن کریم
  2. آرمسترانگ، مایل (1385). مدیریت عملکرد راهبردهای کلیدی و راهنمای عملی. ترجمه سعید صفری و امیر وهابیان. انتشارات جهاد دانشگاهی.
  3. ظایازی، سیدمحمدعلی (1380). جامعیت قرآن: پژوهشی استنادی و تحلیلی از مسئله جامعیت و قلمرو آن. رشت: کتاب مبین. چاپ سوم.
  4. بزاز جزایری، سیداحمد (1378). ضرورت ارزیابی عملکرد در سازمان‌ها. تدبیر، (98)، 41-36.
  5. رضائیان، علی (1385). مبانی سازمان و مدیریت. تهران: انتشارات سمت، چاپ هشتم.
  6. رضائیان، علی و گنجعلی، اسدالله (1390). مدیریت عملکرد. تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
  7. زارع حمید (1382). معیارها و اصول ارزیابی عملکرد در متون دینی اسلامی. فرهنگ مدیریت، 1(4) ، 139-155.
  8. زارعی متین حسن (1386). مدیریت منابع انسانی. تهران: بوستان کتاب. چاپ دوم.
  9. جوادی آملی، عبدالله (1382). تسنیم. جلد 5، قم: اسراء.
  10. جوادی آملی، عبدالله (1385). تسنیم. جلد 8، قم: اسراء چاپ اول.
  11. خسروی، امیر (1384). مروری بر ارزیابی عملکرد کارکنان. مجله توسعه مدیریت، 69، 17- 22.
  12. خوشدل مفرد، حسین (1382). عمل صالح در قرآن، آثار، مقتضیات و موانع. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق علیه السلام.
  13. جعفری، سیدحسین محمد (1388). مفهوم عمل در نظام اخلاقی قرآن. ترجمه مینا اسکویی، سفینه، 7(25).
  14. سوزنچی، حسین (1384). قیامت: پرسش‌ها و پاسخ‌های دینی. تهران: مدرسه.
  15. مطهرى، مرتضى (1372). عدل الهى. قم: انتشارات صدرا، چاپ هفتم.
  16. طباطبائی، محمد حسین (1374). تفسیر المیزان. ترجمه‌ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ مدرسین حوزه علمیه قم.
  17. جوانعلی آذر، مرتضی و مسعودی پور، سعید (1390). بازشناسی مفهوم نخبگی در قرآن کریم و تبیین موضوعات مرتبط با آن. نخستین همایش هم اندیشی ملی در امور نخبگان کشور.
  18. قرائتى، محسن (1383). تفسیر نور. تهران: ‏مرکز فرهنگى درس‌هایى از قرآن.
  19. مکارم شیرازى، ناصر و همکاران (1374). تفسیر نمونه‏. قم: دار الکتب الإسلامیة.
  20. Anscombe, E. (2000). Intention (reprint), Cambridge, MA: Harvard University Press.
  21. Collings David G. and Geoffrey Wood, (2009). Human resource management: a critical approach, Routledge.
  22. Dobbins, G. H., Cardy, R. L. and Carson, K. P. (1991). `Examining fundamental assumptions: A contrast of person and system approaches to human resource management'.
  23. Eccles, R. G. (1991). The performance measurement manifesto', Harvard Business Review, 131-137.
  24. Ferris, G.R., King, T.R., (1991). Politics in human resources decisions: a walk on the dark side. Organizational Dynamics, 20, 59-71.
  25. Lam, S.S.K., schaubroeck, V. (1999). Total quality management and performance appraisal: an experimental study of process versus results and group versus individual approaches. Journal of Organizational Behavior, 20, 445-457
  26. Liden, R.C., Tewksbury, T.w., (1995). Empowerment and work teams. In Handbook of Human Resource Management, Ferris GR, Rosen SD, Barnum DT (eds). Blackwell Publication, Inc: Cambridge, MA.
  27. Luthans, F., Avolio, B.J., Walumbwa,F.O., Li,W.(2005). The psychological capital of chinese workers: exploring the relationship with performance. Management and organization review, 2, 249-71
  28. Manz CC, Sims HP Jr. (1987). Leading workers to lead themselves: the external leadership of self -managing work teams. Administrative Science Quarterly, 32, 106-128.
  29. Minton, E. A., & Khale, L. R. (2014). Belief Systems, Religion, and Behavioral Economics.
  30. Moullin, M. (2002). Delivering excellence in health and social care: Quality, excellence, and performance measurement. Open University Press.
  31. Nanni, A. J., Dixon, J. R., & Vollmann, T. E. (1990). Strategic control and performance measurement. Journal of Cost Management, 4(2), 33-42.
  32. Neely, A. D., Adams, C., & Kennerley, M. (2002). The performance prism: The scorecard for measuring and managing business success. London: Prentice Hall Financial Times.
  33. Susman JI. (1976). Autonomy at Work: A Socio-Technical Analysis of Participative Management. Praeger: New York.
  34. Waldman, D. A. and Kenett, R. S. (1990). `Improve performance appraisal', HRMagazine, 66-69.
چشم انداز مدیریت دولتی
دوره 8، شماره 4 - شماره پیاپی 4
1396
صفحه 109-128