چشم انداز مدیریت دولتی

ملاحظات نظام بودجه‌بندی در راستای تحقق عدالت منطقه‌ای

نوع مقاله : پژوهشی ( با رویکردهای کمی)

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، دانشگاه تهران (نویسنده مسئول).

2 استاد، دانشگاه تهران.

3 دانشجوی دکتری، دانشگاه تهران.

چکیده

     رشد و توسعه اقتصادی عدالت­گرایانه همواره یکی از اهداف مهم در یک کشور محسوب می­شود و دستیابی به آن مستلزم رشد و توسعه در همه مناطق مرتبط با آن اقتصاد است. یکی از مهم­ترین ابزارهای دولت برای توسعه عدالت­گرایانه در گستره سرزمینی هر کشور، بودجه عمومی است که تحت‌تأثیر برآیند سیستم بودجه­بندی کشور قرار دارد؛ بنابراین این پژوهش با هدف «شناسایی عوامل قابل‌ملاحظه نظام بودجه‌بندی ایران در راستای تحقق عدالت منطقه­ای از طریق بودجه عمومی» انجام شد. روش پژوهش، نظریه داده­بنیاد بود و نمونه­گیری به روش نظری و گلوله­برفی انجام شد. مصاحب‌های باز و نیمه‌ساختاریافته با کارشناسان «سازمان مدیریت و برنامه­ریزی کشور» که متولی امر تدوین لایحه بودجه هستند و همچنین تحلیل‌گران سند بودجه، ابزار اصلی گردآوری داده­ها است. با تحلیل داده­ها از طریق کدگذاری باز، محوری و انتخابی متغیر اصلی پژوهش با‌عنوان «عوامل قابل‌ملاحظه در سیستم بودجه­بندی» شناسایی شد. متغیر اصلی از شش طبقه فرعی تشکیل شده و دربرگیرنده عواملی است که به اعتقاد کارشناسان باید در راستای تحقق عدالت منطقه­ای مدنظر قرار گیرند و هر یک ضریبی از ضرایب اهمیت را در هنگام شاخص­بندی برای بودجه­نویسی و بعداً تصویب و تخصیص بودجه به خود اختصاص دهند.

کلیدواژه‌ها

  1. . آتشبار، توحید؛ فیاضی، محمدتقی؛ تهرانی، ایمان؛ پیله‌فروش، میثم؛ و ورمزیار، حسن (1389). درباره لایحه بودجه سال 1390 کل کشور: بودجه به زبان ساده. تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس.
  2. آذر، عادل؛ دولت‌خواهی، کسری؛ و گودرزی، غلامرضا (1394). ارائه مدل مفهومی بودجه‌ریزی بر مبنای عملکرد. چشم‌انداز مدیریت دولتی، شماره 24، 15-33.
  3. آذر، عادل؛ و نجفی، سجاد (1390). مدل ریاضی بودجه‌ریزی در بخش عمومی: رویکرد بهینه‌سازی استوار. چشم‌انداز مدیریت دولتی، شماره 8، 83-98.
  4. پناهی، علی (1386). بودجه‌بندی عملیاتی: در نظریه و عمل. تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
  5. پناهی، علی؛ مجلل محمدرضا؛ موسوی‌نژاد، ابراهیم؛ فرزیب، علیرضا؛ و زنگنه، محمد (1382). اعتبارات طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای، آموزش و تحقیقات شرکت‌های دولتی و مناطق محروم در لایحه بودجه سال 1383. تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
  6. پورعزت، علی‌اصغر (1380). مدیریت دولتی و عدالت اجتماعی. فصلنامه دانش مدیریت، شماره 55، 83-117.
  7. خضری، محمد؛ و قاسمی، محمد (1386). مسائل و مشکلات بودجه‌ریزی در ایران: خلاصه نظرات دست‌اندرکاران فرایند بودجه. تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات برنامه‌و بودجه.
  8. عظیمی، ناصر (1384). برنامه‌ریزی منطقه‌ای، شهر و انباشت سرمایه. مشهد: نشر نیکا.
  9. قاسمی، محمد؛ پناهی، علی؛ خضری، محمد؛ و مخبر، عباس (1387). بودجه‌ریزی در ایران؛ بودجه و دست اندرکاران (نظرسنجی). تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات برنامه و بودجه.
  10. قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران.
  11. کاویانی راد، مراد (1385). نسبت عدالت جغرافیایی و امنیت ملی. فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره 32، 297- 275.
  12. میرشجاعیان، حسینی؛ و رهبر، فرهاد (1391). تحلیل کمی الگوی اقتصاد سیاسی تخصیص بودجه‌های استانی در ایران. دو فصلنامه جستارهای اقتصادی، شماره 17، 107-138.
  13. نادران، الیاس (1390). عدالت توزیعی و اقتصاد رانتی. دومین نشست اندیشه‌های راهبردی. پایگاه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان.
  14. هاگت، پیتر (1379). جغرافیا ترکیبی نو. جلد دوم، ترجمه شاپور گودرزی‌نژاد. تهران: سمت.
  15. Callewaert, J. (2006). “The Multiple and Competing Conceptions of Environmental Justice”. In Tony Shallcross and John Robinson (Eds.), 2006, Global justice and environmental justice. New York: Rodopi.
  16. Cory, D. C., Rahman, T., Satheesh, A., Burns M, A., & Kiger, M, H. (2012). Environmental Justice and Federalism.UK: Edward Elgar Publishing Limited.
  17. Folscher, A. (2007a). Participatory budgeting in centeral and eastern Europe”. In Anwar Shah (Ed.), 2007, Participatory budgeting. Washington, DC: Worldbank.
  18. Folscher, A. (2007b). Participatory budgeting in Asia. In Anwar Shah (Ed.), 2007, participatory budgeting. Washington, DC: Worldbank.
  19. Harvey, D. (1993). Social justice and the city. Oxford: Blackwell publishers Ltd.
  20. Hitch, C. J., & Roland, N. M. (1967). Elements of defense economics. Washington: Industrial College of the Armed Forces.
  21. Holt, N. L., & Tamminen, K. A. (2010). Moving forward with grounded theory in sport and exercise psychology. Psychology of Sport and Exercise, 11, 419-422.
  22. LaRossa, R. (2005). Grounded Theory Methods and Qualitative Family Research. Journal of Marriage and Family, 67(4), 837-857.
  23. Mansourian, Y. (2006). Adoption of grounded theory in LIS research. New library world, 107, 386-402.
  24. Moynihan, D. P. (2007). Citizen Participation in budgeting: prospects for developing countries. In Anwar Shah (Ed.), 2007, Participatory budgeting. Washington, DC: Worldbank.
  25. Pauleen, D. J., Corbitt, B., & Yoong P. (2007). Discovering and articulating what is not yet known: using action learning and grounded theory as knowledge management strategy. The learning organization, 14, 222-240.
  26. Rawls, J. (2005). A Theory of Justice. Original Edition. Cambridge: Harvad University Press.
  27. Schlosberg, D. (2007). Defining environmental justice: theories, movements, and nature. New York: Oxford University Press.
  28. Sen, A. (1999). Development as freedom. New York: Alfred A. Knopf.
  29. Von Hagen, J. (2007). Budgeting institutions for better fiscsl performance. In Anwar Shah (Ed), 2007, budgeting and budgetary institutions. Washington, DC: Worldbank.
  30. Walker, G. (2010). Beyond Distribution and Proximity: Exploring the Multiple Spatialities of Environmental Justice. In Ryan Holifield, Michael Porter and Gordon Walker (Eds.), 2010, Spaces of Environmental Justice. United Kingdom: John Wiley & Sons Ltd.
  31. Wildavsky, A. (1992). “Political Implications of Budget Reform”: A Retrospective. Public Administration Review, 52(6), 594-599.
چشم انداز مدیریت دولتی
دوره 8، شماره 1 - شماره پیاپی 29
1397
صفحه 73-91