چشم انداز مدیریت دولتی

بررسی عوامل اثرگذار بر رعایت اخلاق فناوری اطلاعات

نوع مقاله : پژوهشی ( با رویکردهای کمی)

نویسندگان

1 * استادیار، پردیس فارابی دانشگاه تهران (نویسنده مسئول).

2 ** دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، پردیس فارابی دانشگاه تهران.

چکیده

گسترش نقش فناوری اطلاعات در کسب­وکارها و زندگی بشر، نگرانی­های اخلاقی از عوارض این تکنولوژی نوظهور را افزایش داده است. اخلاق در فناوری اطلاعات به­طور گسترده‌ای مسائل مربوط به مالکیت فکری، دسترسی، حریم خصوصی و امنیت را بررسی می‌کند. هدف از پژوهش حاضر بررسی عوامل اثرگذار بر رعایت اخلاق فناوری اطلاعات است. مدل پژوهش بر اساس تئوری رفتار برنامه­ریزی­شده توسعه یافته و متغیر جنسیت به­عنوان متغیر تعدیل­گر در نظر گرفته شده است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر روش گردآوری اطلاعات توصیفی ـ پیمایشی و از نظر ارزیابی روابط بین متغیرهای پژوهش از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش، شامل دانشجویان دانشگاه­های تهران و شهید بهشتی است. جمع‌آوری داده­های پژوهش با استفاده از پرسشنامه و به روش توزیع تصادفی در دسترس در بین اعضای جامعه پژوهش صورت گرفت. مجموعه فرضیه­ها با استفاده از مدل­یابی معادلات ساختاری آزمون شد. یافته­های پژوهش نشان داد که سیستم اعتقادی، ارزش­های شخصی، محیط شخصی، خودباوری و محیط قانونی به­طور غیرمستقیم و نگرش، هنجار ذهنی و نیّت رفتاری به­طور مستقیم بر رعایت اخلاق اطلاعات تاثیر مثبت و معنا‌داری دارند و جنسیت دانشجویان برخی از این روابط را تعدیل می­کند

کلیدواژه‌ها

  1. . احمدی، علی‌اصغر (1374). روانشناسی شخصیت از دیدگاه اسلامی، چاپ هشتم. تهران: انتشارات امیر کبیر.
  2. پاینده، حسین (1383). شحنه باید که دزد در راه است، سخن سمت، شمارۀ 13.
  3. رضاییان، علی (1379). مبانی مدیریت رفتار سازمانی، چاپ نهم. تهران: انتشارات سمت.
  4. سکاران، اوما (1384). روش‌های تحقیق در مدیریت (ترجمه صائبی، محمد و شیرازی، محمود). تهران: موسسه آموزش و پژوهش.
  5. شریفی صحی، محسن؛ پورخالقی، مهدخت (1390). سرقت ادبی عبدالواسع جبلی از دیوان سنایی، جستارهای ادبی، شمارۀ 175.
  6. شریفی، احمد حسین (1393). آیین زندگی ( اخلاق کاربردی)، چاپ یکصدو بیست و ششم. قم: دفتر نشر معارف.
  7. لاودن، کنت‌سی؛ لاودن، جین‌پی ( 1389). سیستم‌های اطلاعات مدیریت (ترجمه مصطفوی، سیداکبر و حسینی، سیدمجتبی) تهران: فدک ایساتیس.
  8. میرباقری، سید محمدمهدی (1389). اخلاق و فناوری اطلاعات. علوم اجتماعی: رشد آموزش علوم اجتماعی، 47.
  9. هاگ، استیفن (1393). سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت برای دانشجویان مدیریت و MBA (ترجمه: نوروزی، احمد؛ نوروزی، ابراهیم و محمد ولی‌پور). تهران: آذرخش.
  10. Ajzen, I. (2011). The theory of planned behaviour: reactions and reflections. Psychology & health, 26(9), 1113-1127.
  11. Ajzen, I., & Fishbein, M. (1980). Understanding attitudes and predicting social behavior. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
  12. Byrne, B.M. (2010). Structural Equation Modeling with AMOS: Basic Concepts, Applications, & Programming, 2th edition, New York: Taylor & Francis Group.
  13. Calluzzo, V. J., & Cante, C. J. (2004). Ethics in information technology and software use. Journal of Business Ethics, 51(3), 301-312.
  14. Chiang, L., & Lee, B. (2011). Ethical Attitude and Behaviors Regarding Computer Use. Ethics & Behavior, 21(6), 481-497.
  15. Chuang, T.-M. (2013). Know it Morally vs. Do it Morally: The Ethical Gap of College Students in Informational Norm. Department of Information and Communications, Shih Hsin University, Taipei, Taiwan
  16. Ferrell, O.C. and Gresham, L.G. (1985). A contingency framework for understanding ethical decision making in marketing, Journal of Marketing, 49, 87-96.
  17. Fornell C, Larcker DF.(1981). Evaluating structural equation models with Unobservable variables & measurement error, J Marketing Res, 18(1), 39–47.
  18. Gentry, L., & Calantone, R. (2002). A comparison of three models to explain shop‐bot use on the web. Psychology & Marketing, 19(11), 945-956.
  19. Hsiao, C.-H., & Yang, C. (2011). The impact of professional unethical beliefs on cheating intention. Ethics & Behavior, 21(4), 301-316.
  20. Hair, J.R., Joseph F., Black, William C. & Anderson, Rolph E.(2006). Multivariate Data Analysis, 7th edition. Pearson College Division.
  21. Ho, R. (2006). Handbook of univariate and multivariate data analysis and interpretaion with SPSS, London/Newyork: Taylor & Francis Group, LLC.
  22. Lau, T., Wong, Y., Chan, K., & Law, M. (2001). Information technology and the work environment–does IT change the way people interact at work?, Human Systems Management, 20(3), 267-279.
  23. Laudon, K.C., Laudon, J.P. (2014). Management Information Systems: Managing the Digital Firm (13/e), Prentice Hall, NJ.
  24. Leonard, L. N., & Cronan, T. P. (2005). Attitude toward ethical behavior in computer use: a shifting model. Industrial Management & Data Systems, 105(9), 1150-1171.
  25. Molnar, K. K., & Kletke, M. G. (2012). Does the Type of Cheating Influence Undergraduate Students’ Perceptions of Cheating. Springer Science Business Media.
  26. Nga, J. K., & Lum, E. W. (2013). An Investigation into Unethical Behavior Intentions Among Undergraduate Students: A Malaysian Study. Journal of Academic Ethics, 11(1), 45-71.
  27. Rivis, A. & Sheeran, P. (2003). Social influences and the theory of planned behaviour: Evidence for a direct relationship between prototypes and young people’s exercise behavior. Psychology and Health, 18, 567 583.
  28. Rossler, B. (2005). The Value of Privacy. Cambridge: Polity Press.
  29. Salam, A. (2010). Information Ethics from an Islamic Perspectives. Encyclopedia of Information Ethics and Security, Ed. By: Marian Quigley, Encyclopedia of Information Ethics and Security, USA.
  30. Siegfried, R. M. (2004). Student attitudes on software piracy and related issues of computer ethics. Ethics and Information technology, 6(4), 215-222.
  31. Snyder, M. G. (2005). Cyberethics & Internet downloads: An age-by-age guide to teaching children what they need to know. PARENTGUIDE News. Available from http://www.tweensandteensnews.com/archives/2005/editorial_oct05/ CyberEthics.php.
  32. Steidlmeier, P. (1993). The moral legitimacy of intellectual property claims: American business and developing country perspectives. Journal of Business Ethics, 12(2), 157-164.
  33. Yoon, C. (2011). Theory of planned behavior and ethics theory in digital piracy: An integrated model. Journal of Business Ethics, 100(3), 405-417.
چشم انداز مدیریت دولتی
دوره 7، شماره 4 - شماره پیاپی 4
1395
صفحه 69-87