چشم انداز مدیریت دولتی

نقش رهبری خدمتگزار مدیران در پیش‌بینی و تبیین رفتار شهروندی سازمانی کارکنان

نوع مقاله : پژوهشی ( با رویکردهای کمی)

نویسندگان

1 * استاد، دانشگاه سیستان و بلوچستان.

2 ** دانشجوی دکتری، دانشگاه سمنان.

3 *** دانشجوی دکتری، دانشگاه سیستان و بلوچستان (نویسنده مسئول).

چکیده

     هدف از اجرای این پژوهش، بررسی نقش مؤلفه­های رهبری خدمتگزار مدیران در پیش‌بینی و تبیین مؤلفه­های رفتار شهروندی سازمانی کارکنان است. جامعه‌ آماری این پژوهش شامل کل کارکنان «دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر» و بیمارستان‌های تحت پوشش آن در سال 1392 به تعداد 483 نفر بود که تعداد 170 نفر به روش طبقه‌ای- نسبتی به‌عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. نتایج نشان داد که میزان رهبری خدمتگزار مدیران و رفتار شهروندی کارکنان «دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر» در حد متوسط است. زیرمؤلفه‌های خدمت‌رسانی، قابلیت اعتماد و مهرورزی رابطه‌ مثبت و معنا‌داری با رفتار مدنی و ادب و ملاحظه دارند؛ اما زیرمؤلفه مهرورزی رابطه منفی و معکوس با جوانمردی دارد؛ همچنین زیرمؤلفه تواضع و فروتنی رابطه مثبت و معنا­دار با ادب و ملاحظه و رابطه منفی و معکوس با وجدان کاری دارد. مؤلفه‌های رهبری خدمتگزار توانایی پیش‌بینی و تبیین ادب و ملاحظه را به میزان مناسب و رفتار مدنی را به میزان نسبتاً قابل‌قبولی دارند. به‌جز بر حسب جنسیت، تفاوت معنا‌داری بین رفتار شهروندی سازمانی کارکنان بر حسب سن، سابقه کاری و مقطع تحصیلی آن‌ها مشاهده نشد.

کلیدواژه‌ها

  1. . خالصی، نادر؛ شمس، لیدا؛ یگانه، سمیه؛ جعفری، ابراهیم؛ طه نصیری، پویان؛ روستایی، نرگس؛ و مرادی، طیبه (1391). ارتباط سلامت سازمانی با رفتار شهروندی سازمانی در بیمارستان‌های دانشکده پزشکی تهران، مجله پیاورد سلامت، 6(6)، 422-412.
  2. خرازی، سید کمال؛ میرکمالی، سیدمحمّد؛ و ترکی، علی (1392). رهبری خدمتگزار سازمان و رضایت شغلی کارکنان، چشم‌انداز مدیریت دولتی، 14، 116-87.
  3. شاطری، کریم؛ یوزباشی، علیرضا؛ و زمانی منش، حامد (1391). ارزیابی رفتار شهروندی سازمانی کارشناسان دانشگاه تهران با استفاده از روش‌های پژوهش ترکیبی، فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی، 6(4)، 61-80.
  4. شیربیگی، ناصر و حاجی‌زاده، سارا (1391). بررسی رابطه ویژگی‌های سبک رهبری خدمتگزار مدیران مدارس متوسطه با توانمندسازی دبیران. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، 6(4)، 81-99.
  5. صالحی عمران، ابراهیم؛ جعفری کرفستانی، زهرا (1391). بررسی میزان برخورداری رفتار شهروندی سازمانی کارکنان دانشگاه مازندران، پژوهشنامه مدیریت اجرایی، 4(8)، ص 2.
  6. قلاوندی، حسن؛ سلطانزاده، وحید؛ و امیری، علیرضا (1390). پیشبینی مؤلفههای رفتار شهروندی سازمانی دبیران بر اساس ویژگیهای رهبری خدمتگزار مدیران در مدارس متوسطه نقده. فصلنامه اندیشههای نوینتربیتی، شماره 28، زمستان ص 139-160.
  7. قلی‌پور، آرین؛ پور عزت، علی‌اصغر؛ و حضرتی، محمود (1388). بررسی تأثیر رهبری خدمتگزار بر اعتماد سازمانی و توانمندسازی در سازمان‌های دولتی، فصلنامه مدیریت دولتی، 2، 118-103.
  8. Bambale, A. J. (2014). Relationship between servant leadership and organizational citizenship behaviors: review of literature and future research directions. Journal of Marketing and Management, 5(1), 1-16.
  9. Bateman, T. S. (1983). Job satisfaction and the good soldier: The relationship between affect and employee citizenship. Academy of Management Journal, 264, 587-595.
  10. Beinstock. (2003). The Influence of Employee Organizational Citizenship Behavior on Customer Loyalty. International Journal of Service Industry Management, 15(1), 27-37.
  11. Castro, C. B; Armario, E; & Ruiz, D. (2004). The influence of employee Organizational Citizenship behavior on customer loyalty. International Journal of service industry management, 15(1), 276-282.
  12. Dennis, R.S. (2004). Servant leadership theory: Development of the servant leadership theory assessment instrument. A Dissertation presented in Partial fulfillment of the requirement for the degree Doctor of Philosophy.
  13. Greenleaf, R.F. (1977). Servant leadership: A journey into nature of legitimate power and greatnes. Paulist press, Mahwah, NT.
  14. Güçhel, c., &begeçh, s. (2012). The effect of the servant leadership on organizational citizenship behavior: case study of a university. International journal of social sciences and humanity studies, 4, 67-80.
  15. Harwiki, W. (2013). The influence of servant leadership on organization culture, organizational commitment, organizational citizenship behavior and employees’performance (study of outstanding cooperatives in east java province, indonesia). Journal of Economics and Behavioral Studies, 5(12), 876-885.
  16. Horsman, J.H. (2010). Perspectives of servant leadership and spirit in organization, A Dissertation presented in Partial fulfillment of the requirement for the degree Doctor of Philosophy. gonzaga university.
  17. Humphreys, J.H. (2005). Contxtual implications for transformational and servant leadership leadership: A historical investigation, Management Decision, 43(10), 1410-1431.
  18. Kernodle, T.A. (2007). Antecedents and Consequences of Organizational Citizenship Behavior: A Hierarchical Linear Modeling study, PhD Dissertation, Touro University.
  19. Kuick, V. (1996). The meaning of servant leadership. A Dissertation presented in Partial fulfillment of the requirement for the degree Doctor of Philosophy, Manitoba university.
  20. Liden, R.C; Wayne, S.J; Zhao, H; & Henderson, D. (2008). Servantleadership: development of a multi-dimensional measure and multi-level assessment. The Leadership Quarterly, 19(2), 161-177.
  21. Mahembe, B., & Engelbrecht, A.S. (2014). The relationship between servant leadership, organisational citizenship behaviour and team effectiveness. SA Journal of Industrial Psychology/SA Tydskrif vir Bedryfsielkunde, 40(1),
  22. Matteson, J.A; & Irving, J.A. (2006). Exploring servant versus self sacrificial leadership. Proceedings of the American Society of Business and Behavioral Sciences, 13(1), 1305-1319.
  23. McCann, J. T., Graves, D., & Cox, L. (2014).Servant leadership, employee satisfaction, and organizational performance in rural community hospitals. International Journal of Business and Management, 9(10), 28-38.
  24. Mehrara, A., &Bahalo, S. (2013). Studying the relationship between servant leadership and employee empowerment at najafabadislamicazad university. Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business, 5(8), 86-104.
  25. Organ, D.W. (1988). Organizational Citizenship Behavior the good Soldier syndrome. Lexington book, Lexington, MA.
  26. Patterson, K. (2003). Servant leadership: A theorical model. A Dissertation presented in Partial fulfillment of the requirement for the degree Doctor of Philosophy, Regent university.
  27. Strambo, L. (2002). Servant leadership practices. The community college enterprise, 9(2).
  28. Taleghani, M; & Rezaee Mehr, R. (2013). The Relationship between Servant Leadership and Organizational Citizenship Behavior in Executive Organizations of Guilan Province. Journal of Basic and Applied Scientific Research, 3(1), 910-917.
  29. Turhan, G; Zehir, C; Akyuz, B; Eren, M.Şule. (2013). The Indirect Effects of Servant Leadership Behavior on OrganizationalCitizenship Behavior and Job Performance: Organizational Justice as a Mediator. International Journal of Research in Business and Social Science, 2(3).
  30. Vondey, M. (2010). The Relationships among Servant Leadership, Organizational Citizenship Behavior, Person-Organization Fit, and Organizational Identification. International Journal of Leadership Studies, 6(1), 3-27.
  31. Walumbwa, F. O., Hartnell, C. A., & Oke, A. (2010). Servant leadership, procedural justice climate, service climate, employee attitudes, and organizational citizenship behavior: A cross-level investigation. Journal of Applied Psychology, 95, 517-529.
  32. Washington, R.R; Sutton, C.D; & field, H.S. (2006). Individual difference in servant leadership: The roles of values and personality. The Leadership and Organization Development Journal, 27(8), 700-716.
  33. Zehir, C., Akyuz, B., Eren, M. S., &Turhan, G. (2013).The indirect effects of servant leadership behavior on organizational citizenship behavior and job performance: organizational justice as a mediator. International Journal of Research in Business and Social Science, 2(3), 1-13.
چشم انداز مدیریت دولتی
دوره 7، شماره 2 - شماره پیاپی 2
1395
صفحه 35-55